Attila.

Opera van Verdi met proloog en drie akten.

Libretto van Solera naar toneelstuk van Zacharias Werner.

Inleiding.

Ook " Attila is een van de vergeten werken uit de inzinkingsperiode in Verdi's leven. Het werk werd voor Venetië gecomponeerd waar het in 1846 voor het eerst werd opgevoerd. Terug was het de sopraan Loëwe die de hoofdrol vertolkte zoals in " Ernani " In de tweedde helft van de 20° eeuw zal deze opera herontdekt worden en terug regelmatig op het podium verschijnen.

Rolverdeling                            Stem                       Eerste Cast

Attila, koning der Hunnen ---------------------------bas ----------------------- Ignazio Marini

Uldino, Bretoense slaaf  ---------------------------- tenor --------------------- Ettore Profilli

Odabella, vrouwen leider van Aquileia ---------- sopraan -------------------- Sophie Löwe    

 Ezio, Romeins generaal  --------------------------- bariton ------------- Natale Constantini

Foresto, ridder  -------------------------------------- tenor  -------------------- Carlo Guasco

 Uldino, een slaaf ------------------------------------- tenor  ------------ Guiseppe Romanelli

Proloog.

Attila en zijn troepen zijn Italië binnen gevallen en hebben Aquileia verwoest en zijn verrast een groep vrouwen te zien die als krijgsgevangenen gespaard zijn gebleven. Hun leisdster, Odabella vraagt waarom de vrouwen van de Hunnen zijn thuis gebleven in de ( aria: Allor che in forte corrono) .Attila is onder de indruk van haar moed en biedt haar een gunst aan, waarop zij een zwaard vraagt om de dood van haar vader te wreken. Die is door de hand van Attila gesneuveld in de (aria: Da te questo or m'é concesso ). Een Romeinse afgezant vraagt audiëntie en stelt voor het rijk in twee te delen. Het universum voor Attila en Italië voor Rome. Attila wijst hem af als een verrader van zijn eigen land. De geliefde van Odabella is kunnen ontsnappen en arriveert met nog andere overlevenden met een boot in de omgeving van Venetië. Hij denkt aan de gevangengenomen Odabella in zijn (aria: Ella in poter del barbaro) . Hij komt tot zichzelf en begint aan de heropbouw van de stad. ( aria: Cara patria gia madre e reina) .

Akt. 1

Attila's kamp.

Odabella beklaagt zich over het verlies van haar vader en Foresto in de aria: Oh! Nel fuggente nuvolo) . Zij denkt dat beiden gestorven zijn. Als Foresto plotseling verschijnt is ze op haar hoede, en ze ontkent elke ontrouw en herinnert hem aan Judith. Attila ontwaakt in zijn tent en vertelt Uldino van zijn droom, waarin een oude man hem bij de poorten van Rome tegehoudt, en hem waarschuwt terug te keren in de (aria: Mentre  gonfiarsi l'anima parea) . Bij dageraad keert ook zijn moed terug en geeft hij zijn marsorders in de ( aria: Oltro quel limite, t'attendo, o spettro) .Er nadert een stoet en hij herkent de Roomse Paus Leo en hij stort in.

Akt. 2 

Ezio's kamp.

Ezio is teruggeroepen nadat de vrede is gesloten in de (aria: Dag l'immortali vertici) en vergelijkt  Romes vergane glorie met het kind van een keizer Valentine. Als hij Foresto, incognito , herkent tussen de boodschappers die een uitnodiging kregen voor het banket met Attila, stemt hij er mee in zich bij diens troepen te voegen in de ( aria: E' gettata la mia sorte) . Aan het banket spant Foresto samen om Attila te laten vergiftigen door Uldino. Daarentegen zien we Odabella, jaloers en vervuld van haar eigen wraakgevoelens. Een dankbare en niets vermoedende Attila verklaart dat zij zijn vrouw zal worden.

Akt. 3

Het bos. 

Foresto beklaagt zich over het verraad van Odabella in de (aria: Che non avrebbe il miseero). Ezio arriveert en openbaart zijn plan om een hinderlaag te leggen voor de Hunnen , dan komt Odabello, die probeert zijn vertrouwen te winnen. Attila ontdekt het complot van de drie verraders, maar Odabella steekt hem neer en geeft alzo gevolg aan haar wraak.

Historische opvoeringen en opnames.

De première van deze opera had plaats op 17 maart 1846. Het is terug een vergeten opera van Verdi die de laatste drie decennia terug wat erkenning heeft gekregen en regelmatig het podium vindt. Ondanks deze nieuwe erkenning zijn niet al te veel opvoeringen en opnames te vinden. Dikwijls is het een schuchtere eerste poging om tot een productie te komen. In de tweede helft van de twintigste eeuw doet men pas pogingen om de opera naar het publiek te brengen en opnieuw voor te stellen. Eerst tijdens het Venetië festival van 1951 in een concertvorm, met Mancini, Penno, Giangiacomo, Guelfi en Italo Tajo onder dirigent Carlo Maria Guilini. In Triest voor het eerst in 1965, in Buenos Aires in 1966, Berlijn 1971, in 1980 aan de Weense Staatsopera. Voor België vind ik de eerste aanwijzingen te Gent 1973 drie voorstellingen met Tiemessen als Odabella en Shores als Attila, Popov als Ezio, Du Pré als Forester, Bullynck als Uldino en Wester als Leo, alles onder de leiding van Magaritof. Van herhalingen geen spoor. In Nederland vind ik een eerste opvoering in het concertgebouw van Amsterdam op 8 september 2007 met Ildar Abdrazakov, Masmik Papian, Paolo Gavanelli en Massimiliano Pisapia, onder leiding van Jaap van Zweden. De Metropolitaan is nog later in 2010 onder de leiding van Riccardo Muti. Om historische opnames te vinden is het even moeilijk. Om te beginnen zijn enkel enkele losse  fragmenten bekend van Rethberg, Gigli, en Pinza op 78 toerenplaten uit de late dertiger- en jonge veertiger jaren van de vorige eeuw. Een eerste volwaardige opname kunnen we deze vernoemen van 1972 Royal Philharmonic Orchestra onder Gardelli, met de onlangs overleden Nederlandse diva Christina Deutekom als Odabella in de herfst van haar carrière maar tevens de beste coloratuur sopraan van haar generatie.

1) 1962 : Er is nog een vroegere opname met Boris Christoff, Gastone Limarilli, Margherita Poberti, Giangiacomo Guelfi, Dir. Bruno Bartoletti koor en orkest Maggio Musicale Fiorentino ( live opname) . Audio CD Opera D'Oro Cat: OPD 1267

2) 1972 : met Ruggero Raimondi, Carlo Bergonzi, Christina Deutekom, Sherill Milnes, Dir. Lamberto Gardelli. Koor en orkest Royal Philharmonik Orchestra en de Ambrosian Singers. LP Philips 6100056 ( 1973 ) ; Audio CD : Philips Cat: 412-875-2 (releas 1986)

3) 1980 : met Nicolai Ghiaurov, Piero Visconti, Mara Zampieri, Piero Capuccilli Dir. Guiseppe Sinopoli koor en orkest Vienna Staatsopera. Audio CD Orfeo Cat: C 601 032

4) 1989 : met Samuel Ramey, Neil Shicoff, Cheryl Studer en Giogio Zancanaro, Dir. Riccardo Muti koor en orkest Theatro a la Scala. Audio CD: EMI Cat: CDS 749952-2

5) Een eerste DVD 1991 met Samuel Ramey, Kaludov, Cheryl Studer en Giorgo Zancanaro Dir.Riccardo Muti koor en orkest Theatro a la Scala. DVD image Entertainment cat: 4360PUDVD.

Er zijn momenteel 60 verschillende opnames geregistreerd.

Besluit : In het digitale tijdperk komen alle opnames in een stroomversnelling dankzij de digitale technieken die ook toelaten oude historische opnames te cleanen zodat ze terug beluisterbaar worden.

Biografieën.

Sophie Loëwe in de rol van Odabella en tenor Carlo Guarco vind je terug in de opera "Ernani".

Ignazio Marini.

Geboren in Tagliuno nabij Bergamo op 28 november 1811 overleden 29 april 1873 hij was een beroemde Italiaanse opera-bas. Hij zong in de wereldpremières van diverse opera's van Gaetano Donizetti, Saverio Mercadante en Giuseppe Verdi en hij verscheen ook als gast kunstenaar in de grote operahuizen in heel Europa en NewYork, Mexico City en Cairo. 

Hij maakte zijn  debuut in Brescia in 1832. In 1834 werd hij een van de belangrijkste zangers aan de Scala, waar hij zong voor meer dan dertien jaar en creëerde er onder meer de rollen Guido in Donizetti's opera " Gemma di Vergy ( 1934) , Talbot in Donizetti's " Maria Stuarda ( 1835) , Enrico Gray in Vaccai's " Giovanna Gray " en de titel rol in Verdi's " Oberto " ( 1839) , de titelrol in Verdi's " Attila " ( 1846) Hij was gehuwd met de sopraan Antonietta Marini- Rainieri met wie hij dikwijls het podium deelde.

Hij stierf te Milaan in 1873 op de leeftijd van 61 jaar. 

" Attila " Verdi - Verona (1985)

Prachtige historische opname in Verona 1985 met Yevgeny Nesterenko als Attila en Maria Chiara als Odabella.

" Attila " Giuseppe Verdi historische opname 1990 met Samuel Remmy

Historische opname van de opera " Attila " aan de Scala van Milaan 1990 met in de hoofdrollen Samuel Ramey, Cheryl Studer, Giorgio Zancanaro, onder de leiding van Riccardo Muti

" Attila " Verdi, het Mariinsky Theater 2018

Buitengewone moderne klassieke benadering door het " Mariinsky Theater " 2018 onder de leiding van Valery Gergiev met Illdar Abrazakov en Anna Markarova.

Opmerkingen