" La Cenerentola " Gioacchino Rossini (1817)

Historische opname van 1983 met Marilyn Horne, Francisco Arazio, Sesto Bruscantini en Paolo Montarsolo.

Opera van Gioacchino Rossini met ouverture in twee bedrijven en vier tonelen.

Libretto van Jacopo Feretti naar het libretto van Etienne voor Isouards opera " Cendrillon " (1810).

Inleiding.

" La Cenerentola " werd voor het eerst op 25 januari 1817 in Rome op het podium gebracht iets meer dan een jaar na het mislukking van de première van zijn Barbier. Ook nu was het maar een koel onthaal door het Romeinse operapubliek. Bij de première zong terug de Signora Giorge-Righetti in de titelrol, de tweede voorstelling werd ze vervangen door Isabella Colbran die de latere echtgenote zou worden van de componist. Haar stem behoorde tot de nu uitgestorven coloratuurmezzo-sopranen. De tweede uitvoering werd met grote geestdrift ontvangen. Deze opera hield de eerste drie decennia repertoire, maar de zeer zeldzame stemsoort van Colbran zorgde mee voor het geleidelijk verdwijnen van dit werk op de planken. Tot na de tweede wereldoorlog moest men wachten voor dat dit meesterwerk terug van onder het stof werd gehaald. Heden vind dit werk terug de weg naar het podium. Het schijnt dat Rossini dit werk in amper twintig dagen en nachten heeft afgewerkt. Het wonder schuilt niet zozeer in de snelheid waarmee hij werkte, maar in de onberispelijke, geïnspireerde muziek die hij op papier zette. 

Rolverdeling.                         Stem.                     Eerste Cast.

Don Ramiro, prins van Salerno ---------------- lyrische-tenor ------------------- Giacomo Guglielmi

Dandini, zijn kamerdinaar --------------------- bariton-brillante ------------------- Giuseppe Bengis

Alidoro,gouverneur --------------------------------- bas -------------------------------- Zenobio Vitanelli

Don Magnifico, de baron ----------------------- bas-buffo -------------------------------- Andrea Verni

Clorinda, zijn dochter -------------------------- sopraan -------------------------------- Caterina Rossi

Tisbe, zijn dochter ------------------------------ mezzo-sopraan ------------------------ Terza Mariani

Angelina (assepoester) ------------------------- coloratuur-alt ---------------------- Gertrude Righitti 

Plaats en tijd: Rome ten huize van Don Magnifico. 17de of 18de eeuw (sprookjestijd).

Akt. 1

1° Toneel: de keuken ,ten huize van Don Magnifico. 

Ten huize van Don Magnifico bekvechten  zijn twee onaantrekkelijke dochters  over hun schoonheid en hun charme, terwijl hun stiefzuster Angelina ( assepoester) koffie voor hen zet en daarbij een weemoedig liedje zingt (aria: " Una volta c'ero un re ") . Een bedelaar komt aan de deur, die door de zusters wordt weggegstuurd, maar zodra ze de deur uit zijn, wordt hij door Cenerentola teruggeroepen en op  kofie met brood ontvangen. De bedelaar is echter de vermomde gouverneur van de prins Alidoro, die vooruit gekomen is om de dochters van Don Magnifico in ogenschouw te nemen. Prins Ramiro moet namelijk  in het huwelijk treden, en men heeft gehoord dat de berooide Don Magnifico twee huwbare dochters heeft. Een afgevaardigde van de prins komt binnen  en deelt de opgetogen zusters mee dat de prins zelf spoedig een bezoek zal brengen om zijn keuze te bepalen. Zij wekken hun vader, die juist een interessante droom had. Deze vertelt hij aan zijn dochters in de ( aria: " Miei rampoli femminini ") het ging over een ezel die vleugels had gekregen en boven op een kerktoren vloog waarvan alle klokken begonnen te luiden. Ondanks het feit dat Freud toen nog niet geboren was, heeft Magnifico toch de juiste verklaring voor de droom. De ezel is hij zelf en hij zal hoog geplaatst worden door een huwelijk van een van zijn dochters. De knecht van de prins komt nu vooruit en wordt door de zusters met minachting behandeld. Cenrentola is echter vriendelijk als steeds en de twee worden op elkaar verliefd ( duet: " Un soave non so che ") Hij heeft van kostuum gewisseld met zijn kamerdienaar Dandino die een pontificaal entree maakt als de prins ( cavatine: " Come un'ape ne' giorni d'aprile ") Hij maakt de zusters de fraaiste complimenten en nodigt hen samen met Don Magnifico uit op het bal. Cenerentola smeekt haar vader vergeefs om haar  ook daarheen te laten gaan, maar hij wil daar niet van weten. ( duet: " Signore, una parola ") . Alidoro in ware gedaante, vraagt of Magnifico niet nog een dochter had, maar deze zegt dat die gestorven is en geeft Angelina voor zijn  dienstmeid uit. Hij zal zorgen dat ze de nodige kleren en sieraden daarvoor zal krijgen, maar ze mag zijn geheim niet verraden. 

2° Toneel: de feestzaal in het paleis.

Daar ontvangt Dandino, nog steeds als prins zijn gasten ontvangt. Hij heeft Don Magnofico aangesteld tot keldermeester, waarvan deze, maar al te duidelijk gebruik van maakt. Cenerentola komt nu gesluierd op en verwekt sensatie bij de gasten. Als zij haar sluier afdoet vindt één der zusters dat ze weet op wie Cenerentola gelijkt, maar de andere zuster kan het niet geloven.

Akt. 2

3° Toneel: terug een zaal in  het paleis.

De baron leest zijn dochters de les over gemiste gelegenheden op het bal en spoort hen aan te pogen de prins te strikken. Wie van beiden komt er niet op aan, als hij maar de schoonvader wordt ( buffa-aria: " Sia qualunque della figlie ") . De vermeende prins betuigt nu attentie aan Cenerentola, die hem echter zegt dat zij van zijn kamerdienaar houdt. Aan de echte prins geeft zij één van haar armbanden en zegt dat hij haar wel zal vinden aan de hand van die armband. De prins zweert dat hij niet zal rusten voor hij haar opnieuw gevonden zal hebben ( aria: " Si ritrovarla io giuro ") Don Magnifico zit achter de pseudo prins aan van wie hij wil weten welke keus hij gemaakt heeft. Dandini, wie de hele komedie gruwelijk begint te vervelen, zegt hem dat hij helemaal geen prins is , maar wel de kamerdienaar ( buffo-aria: " Un segreto d'importanza ")

4° Toneel: ten huize van de baron. 

Deze komt geslagen naar huis met zijn dochters, en vindt Cenerentola voor het haardvuur. Ze merken nu dat ze sprekend lijkt op de dame van het bal. Een storm steekt op ( er zijn weinig Rossini-opera's zonder een storm ) en in dat noodweer breekt een as van de prinselijke koets voor de deur van de baron. De prins komt schuilen, ziet Cenernetola,  en herkent haar aan de armband die zij draagt, die als twee druppels water lijkt op  die, die hij van haar gekregen heeft. Hij geeft te kennen dat zij zijn bruid zal worden, tot verbazing van de baron en woede van de twee zusters. De prins wordt kwaad en zegt dat hij  niets meer met de familie te maken wil hebben, maar Cenerentola is hun voorspraak en smeekt hem om genade . De opera eindigt met haar grote( slotaria: " Non piu mesta ")

Historische voorstellingen.

Na zijn barbier schreef Rossini in 1816 zijn uiterst belangrijke opera " Otello ", een werk dat tot het eind van de 19de eeuw repertoire hield, maar toen door Verdi's gigantisch meesterwerk werd verdrongen. Indien men een coloratuur-heldentenor kan vinden die de titelrol aan kan dan is dit werk de moeite om terug herwaarding te doen krijgen.

" La Cenerentola " werd op 25 januari 1817 voor het eerst opgevoerd in het Theatro Valle te Rome, met terug Signora Giorgo-Righetti in  de titelrol. De eerste opvoering in Londen was in 1820, in New York in  1826. Het werk bleef een der meest populaire van Rossini , en in het hele lichte Italiaanse repertoire tot 1880. Daarna werd het wat vergeten zoals de meeste werken van Rossini, sporadisch vond men soms eens een opvoering of een herhaling in Italië, meestal met Guerrina Fabbri. De eerst eigenlijke wederontdekking van dit meesterwerk was in 1920 in Rossini's geboorteplaats Pesaro, met Fanny Aniuo. In 1929 volgde een beroemde reprise onder Gui met Supervia, deze voorstelling werd ook te Parijs opgevoerd. Supervia zong de opera ook op de Maggio Musicale van Florence in 1933, en in 1934 aan de Covent Garden te Londen. Na haar dood werd de rol overgenomen door Gianna Pederzini aan de Scala van Milaan in 1937. Daarna nog eens met Fedora Barbreni in Florence in 1942 en terug aan de Scala in 1946. Nadien werd het een glansrol voor de Spaanse sopraan Guiletta Simionato tot laat in de jaren tachtig van vorige eeuw. Heden is Cecilia Bartolie de grote diva voor die hoofdrol.

In de lage landen vind ik enkel maar een eerste voorstelling in 1954 op het Hollandfestival onder Carlo Maria Guilini met Cesari Valetti, Mario Petri, Sesto Bruscantini , Carlo Badioli, Dora Gatti en Fernando Cadoni. In Gent helemaal geen voorstelling wel  de opera's met hetzelfde onderwerp van Isouard zijn " Cendrillon " die zijn première vond aan de Opéra Comique te Parijs op 22 februari 1810, die hield repertoire tot 1846 met St.-Albin en Desfosses in totaal 5 vertoningen. Later ook de opera " Cendrillon " van Massenet die in première ging ook te Parijs op 24 mei 1899 hier in Gent eerste vertoning op 26 maart 1924 met Gallini als Cendrillon en Bertrand als de fee goed voor zes vertoningen en daarna nooit meer hernomen.

Discografie en Cinégrafie.

Ik heb 53 complete opnamen op het internet gevonden waarvan de belangrijkste hieronder:

1) de oudste van 1948 door het Theatro dell' opera di Roma. onder Oviviero De Fabritiis met Fedora Barbieri, Fiorella Carmen Forti, Ferndanda Cadoni, Gino Del Signore, Afro Poli, Vitode Taranto, Enrico Formichi, Op video casette VHS 1401

2) 1963 terug onder Oliviero De Fabritiis met Guilleto Smionato, Dora Carral, Ugo Benelli, Miti Truccato Pace, Sesto Bruscantini, Paolo Montarsolo, Giavanni Fociani op Blak Disc: Decca Met:265-267 (3Lp's)

3)1983 onder Claudio Simone, met Marilyn Horne, Emilia Ravaglia, Teresa Rachino, Franseco Araizo, Sesto Bruscantini, Paolo Montarsolo en Giorgi Tadeo op CD Mitridate "ponto " POCD 1021

4) de eerste op DVD 1997 onder James Livene Metropolitan Opera, met Cecilia Bartoli, Joyce Guyer, Wendy White, Ramon Vargas, Alessandro Corbelli, Simone Aliano en Michele Pertusi op DVD Opera Lovers DVDEME 199701(2006)   

" Cenerentola " - Rossini

Cecilia Bartoli - aria: " Non pui mesta " metropolitan 1997.

" La Cenerantola " van Rossini.

Prachtige uitvoering van deze sprookjes-opera als een waardige " Opera-Buffo " gebracht in 2016 door het Operhuis van Rome, met Juan Fransco Catelli, Vito Priante, Alessandra Corbelli, Damiana Mizzzi, Annunziata Vestri, Serena Malfi en Ugo Guangliardo.