Georg Friedrich Händel (1685-1759)

Georg Friedrich Händel (1685-1759)

Het toevallige feit dat Händel en J.S.Bach in dezelfde maand en slechts op een 150 km. van elkaar geboren zijn, heeft sommigen misleid tot het zoeken van een verband tussen deze twee muzikale barok reuzen. Dit was nutteloos omdat hun totaal verschillende achtergrond, persoonlijkheid, opvoeding en loopbaanstijl zorgden voor een totaal verschillende ingesteldheid en visie, ze hebben zelfs elkaar nooit ontmoet. Afgezien van één enkel jaar toen Händel aan de universiteit te Halle studeerde, stond Händel nooit in dienst van de kerk, terwijl Bach zijn hele leven in kerkdienst stond. Bach was nooit in de gelegenheid om opera's te schrijven. Händel daarentegen bouwde er zijn carrière mee op. Bach componeerde uitsluitend op Latijnse en Duitse teksten, terwijl Händel geen Duitse teksten gebruikte, want bijna al zijn muziek op Italiaanse en Engelse libretto's geschreven.

Händel is te Halle in Saksen op 23 februari 1685 geboren. Hij spruit niet voort uit een kunstenaarsmilieu, zijn vader, was lijfchirurg aan het hof, wou zelfs zijn zéér begaafd kind de weg tot de muziek ontzeggen. Doch door de bemiddeling van de hertog van Weissenfields kwam de kleine Händel bij een uitstekend pedagoog, zoals Wilhelm Lachow terecht. Hij liep wel een tijd lang college in de rechten, maar Händel was een cultuurmens en kwam automatisch terug bij de muziek terecht. Pracht en praal trokken de jeugdige musicus aan en zijn ideaal stond weldra vast, hij zou de wereld van de opera en het theater veroveren . Na enkele jaren voorbereiding aan het operaorkest in Hamburg, trok hij naar Italië om er als operacomponist zijn roem te bevestigen. In  Hamburg schreef hij enkele opera's " Almira " (1705), Florindo e Dafne " (1708). Hij leerde er de Toscaanse prins Giovanni Gaston de Medici kennen en zo vertrok hij in 1706 naar Italië voor enkele jaren, tot 1710, waar hij de componisten Alessandro Scarlatti (1660-1725), Domenico Scarlatti (1685-1757), Benedeto Marcello (1686-1739) en Arcangelo Corelli (1653-1713) leerde kennen. Hij keert in dat jaar terug naar Hamburg. Maar het meest bewogen leven speelt zich af over zee, want in 1711 stelt hij zich te Londen voor met zijn opera " Rinaldo " een Italiaanse opera die hij schreef in amper 14 dagen tijd. Hij was daar enige tijd ervoor als kapelmeester benoemd aan het hof van keurvorst van Hannover die koning van Engeland was geworden onder de naam van King George I, omdat hij in het huwelijk trad met de kroonprinses Carolina van Asbach met wie Händel in Halle ook bevriend was geweest. Toen het huis van Hannover op de Engelse troon kwam, liep Händels carrière als een trein. Enkele jaren later (1718-1820) nam Händel het ambt van muziekdirecteur waar bij de vrij avontuurlijke hertog van Chandos. In 1720 stichtte hij te Londen  de " Royal Academy of Music ", een schouwburg voor Italiaanse opera.

Voor zijn Royal Academy of Music en nog twee andere instellingen leverde hij een reuzen aantal opera's op. In de daarop volgende 20 jaar schreef hij een reeks van, 27 opera's, zoals " Ottone ", " Giulio Cesare " , " Rodelinda ", " Ariodante ", " Alcine ", " Berenice " om er maar enkele van de bekendste  te noemen. Na een stormachtige periode van intriges, plagerijen van rivaliserende gezelschappen, de grilligheid van het publiek en financiële moeilijkheden, verscherpt door de triomf van de non-conformistische " The Beggar's opera " ( de bedelopera) van John Gay (1685-1732) op muziek van Johann Christopher Pepusch (1667-1752), werd het fortuin van Händel door het avontuur van de opera gesloopt en hierdoor werd zijn gezondheid ook erg op de proef gesteld. In 1726 nam hij de Britse nationaliteit aan, maar na die muziekcrisis kwam hij er terug bovenop en zou hij nog tal van opera's componeren tot 1740. Hij zou ons uiteindelijk 49 opera's nalaten. Na 1740 voelt Händel zich meer tot het oratorium aangetrokken. Hij verlaat het ondankbare Londen en wordt gastvrij in Ierland ontvangen, hij wordt er gevierd als een koning naar aanleiding van zijn " Messiah " , een oratorium bestemd voor filantropische instellingen (1742), dit was meer een gewijde kantate dan een oratorium. Zijn " Messiah " werd te Londen maar aanvankelijk koel onthaald, maar na een jaar had het iedereen veroverd. Dit vaak mishandelde en door massakoren in grandioze Stijl gezongen oratorium, werd oorspronkelijk uitgevoerd in veel kleinere intiemere vorm. Händel schrok nochtans niet terug voor grote orkestrale kracht, zoals blijkt uit zijn " Fireworks Music ", geschreven om de vrede van Aken te vieren. Hij componeerde nog enkel oratoria waaronder, " Samson (wordt soms ook als een opera in productie gebracht), Judas, Maccabeus, Salomon, en ten slotte Jeptha,. Tussen de bedrijven in speelde Händel dikwijls een orgelconcert met veel eigen improvisaties. Händel combineerde op magistrale wijze de Duitse kontrapuntische melodie, de Italiaanse vokale gratie en de Engelse, van Purcell afkomstige koortraditie. Heden  berust zijn aantrekkingskracht vooral op de adel van zijn muziek, zijn feilloze melodische vondsten, zijn dramatische expressie en vaak ook zijn zin voor instrumentale kleur.

In 1751 kwamen de eerste symptomen van opkomende blindheid  eerst in zijn linker oog waardoor zijn grote productiviteit wel werd gehypotekeerd, zijn handicap remde hem wel degelijk af hij, die anders zo'n snelle  schrijver was. Aan het einde van het jaar was ook zijn ander oog aangetast en werd hij na enige tijd volledig blind, hij werd er heel neerslachtig van. Na enige tijd vond hij zijn energie terug en begon Händel  zijn orgelconcerten uit het hoofd te leren  voor te spelen, even later kwam hij maar niet meer tot improviseren. Het einde kwam plotseling en onverwacht. Een dag voor zijn dood  zei hij: ( " Ik zou op goede vrijdag willen sterven, in de hoop mij met mijn lieve god, mijn genadige heer en heiland op de dag van zijn opstanding te mogen verenigen ") . Hij ligt begraven in de Westminster Abbey.

Zijn werk.

32 oratoria, 101 solocantates, 20 vocale duetten, 6 Te Deums, 20 instrumentale muziekwerken, 12 sonaten voor viool en fluit, 22 triosonaten voor 2 violen met fluit en hobo, 12 concerti grossi, 11 orkest concerten, 18 orgelconcerten, 15 kamer sonaten, 2 hobo sonaten, 16 suites en 6 fuga's.

Zijn opera's.

Hij schreef er 49, hij herschreef er één " Il Pastor Fido " , hij componeerde er in 1734 een ballet bij.

1) Almira (1705).

2) Nero (1705).

3) Florindo e Dafne  (1707).

4) Rodrigo (1707).

5) Agrippina (1709).

6) Rinaldo (1711).

7) Il Pastor Fido (eerste versie 1712).

8) Teso (1712).

9) Silla (1714).

10) Amadigi di Gaula (1715).

11) Radamisto (1720).

12) Muzio Scevola (1721).

13) Floridante (1721).

14) Ottone (1723).

15) Flavio (1723). 

16) Giulio Cesare (1724).

17) Tameliano (1724).

18) Rodelinda (1725).

19) Scipione (1726).

20) Alessandro (1726).

21) Admeto (1727).

22) Riccardo I (1727).

23) Siroe (1728).

24) Tolomeo (1728).

25) Lotario (1729).

26) Patenope (1730).

27) Poro (1731).

28) Ezio (1732).

29) Sorame (1732).

30) Orlando (1733).

31) Arrianna (1734).

32) Parnasso in festo (1734).

33)  Il Pasto Fido, tweede versie met ballet (1734).

34) Oreste (1734).

35) Ariodante (1735).

36) Alcino (1735).

37) Athalanta (1736).

38) Arminio (1737).

39) Guistino (1737).

40) Berenice (1737).

41) Faramondo (1738).

42) Serse , of Xerxes (1738).

43) Alessandro Severo (1738).

44) Jupiter in Argos (1738).

45) Imineo (1740).

46) Deidamia (1741).

47) Samson (1743). In sommige bronnen wordt dit werk als een oratorium gezien.

48) Semele (1744). Dit werk wordt soms ook als een musikaal drama omschreven.

49) Hercules (1750). Hier spreken ook sommige bronnen van een oratorium

" Messiah " Georg Friedrich Händel (1742).

Händels beroemdste aria " Ombra Mai Fu " uit Xerxes. (1738)

Contra tenor Valer Sabadus - Deutsche oper am Rhein.

Händels Music for the Royal Fireworks .