" Armida " van Gioachino Rossini.

Een opera van Gioachino Rossini in drie bedrijven.

Op een Italiaans libretto door Giovanni Schmidt.

Inleiding.

Na zijn " La Cenerntola " (assepoetser) schreef Rossini enkele serieuze opera's voor een Italiaans publiek, waaronder " Semiramide " , " La donna del lago " , " Bianca e Falliero " en ook " Zelmira ". Rossini is niet de enige componist die een opera schreef rond een zelfde thema. " Armida " is gebaseerd op een verhaal van Tasso " Verlost Jerusalem " ik vind niet minder dan zes componisten uit de barokperiode die dit verhaal vertellen. Jean Baptiste Lully, Joseph Haydn, Antonio Salieri, Georg Friedrich Händel en Christoph Willebald Gluck, allen componisten uit de 18de en begin 19de eeuw. Het verhaal van de kruisvaarders moet in die periode heel populair zijn geweest.

" Armida " werd door Rossini geschreven om uitgevoerd te worden aan het " Theatro di San Carlo " in Napels op 11 maart 1817 om de heropening van het herbouwde operahuis te vieren, dat het jaar ervoor door een brand werd verwoest. De titelrol zou naar Isabella Colbrand gaan die later met de componist zou huwen. De titelrol is een van de langste, moeilijkste en meest veeleisende coloratuurrollen die Rossini ooit heeft geschreven. Er zijn moeilijke coloratuur passages gedurende de gehele opera. Dit is tevens een van de redenen dat het werk zo weinig is uitgevoerd omdat het moeilijk is een sopraan te vinden die deze rol kleur kan geven. Halfweg de 20ste eeuw in 1952 zal Maria Callas, tijdens de " Maggio Musicale Fiorentino " onder de leiding van Tullio Serafin , deze rol terug in de belangstelling brengen. In 1988 zal June Anderson ook onder dirigent  Gianfranco Masini dit doen . Ook in 1993 op een Rossini Festival zong de sopraan Renée Fleming de rol naast Gregory Kunde en onder de leiding van Daniele Gatti .  Na de terugval van de opera in de 19de eeuw , vindt dit werk van Rossini de weg terug naar hetpodium . Zo is een van de moeilijkste werken van Rossini terug een repertoire stuk aan het worden in de 21ste eeuw.

Rolverdeling.                      Stem.                        Eerste Cast. 

Armida, prinses van damascus  -------------- sopraan ------------------------------ Esabella Colbrand

Rinaldo, een ridder ---------------------------- tenor ------------------------------------ Andrea Nozzari

Germando, adellijke ridder ------------------- tenor ----------------------------------- Claudio Bonoldi

Ubaldo, adellijke ridder ----------------------- tenor ----------------------------------- Claudio Bonoldi

Carlo, adellijke ridder ------------------------- tenor ------------------------------ Giuseppe Ciccimara 

Goffredo, adellijke ridder --------------------- tenor ------------------------------ Giuseppe Ciccimara

Eustazio, zijn broer ----------------------------- tenor -------------------------------- Gaetano Chizzola

Idrocate, Koning van Damascus  -------------- bas ------------------------------------ Michel Benedetti

Astarotte, leider van Armida's geesten ------ bas ------------------------------------------ ????? --------

Tijd en plaats: Jeruselem tijdens de kruistochten. 

Akt. 1         

Goffredo bevelhebber van de Christelijke strijdkrachten, troost en verzamelt zijn Frankische soldaten, om de dood van hun vorige leider te eren. Een adellijke vrouw verschijnt en stelt haar voor als heerser van Damascus. Ze beweert dat haar troon is toegeëigend door haar oom Idorate en vraagt om hulp en bescherming. In feite is ze de tovenares Armida en een vijand van Idorate, die met haar vermomd is binnen gekomen. Hun plan is om de kruisvaarders te misleiden, door enkele van hun beste soldaten als slaaf te maken. De mannen zijn blind door de schoonheid van Armida, en ze overtuigen Goffredo om hen te helpen. Goffredo besluit dat de Franken een nieuwe leider moeten kiezen, die vervolgens 10 soldaten zal kiezen om met Armida mee te gaan. Ze kiezen Rinaldo als hun leider, de beste soldaat van de kruisvaarders. Rinaldo en Armida hadden elkaar al eens eerder ontmoet en zij is in  het geheim verliefd geworden op hem. Ze confronteert hem nu en ze herinnert hem er aan hoe ze bij die gelegenheid zijn leven heeft gered. Wanneer ze hem beschuldigt van ondankbaarheid, geeft hij toe dat hij ook verliefd is op haar. (duet: " Amor.... passento nome ! ") Germondo ziet hen samen en beledigt Rinaldo als een rokkenjager in het bijzijn van zijn mannen. Ze duelleren en Rinaldo doodt Germondo. Geschokt voor wat hij heeft gedaan, ontsnapt hij met Armida voordat Goffredo hem kan straffen.

Akt.2

Astorate, een prins van de geesten uit de hel, heeft een groep demonen naar een bos geleid om Armida te helpen. Ze komt daaraan met Rinaldo, die nu helemaal in de ban is van Armida ( duet: " Dove san ia ! ") Zelfs als ze hem vertelt over Idrocate's complot, keert hij zich niet tegen haar. Tot Rinaldo's verbazing verandert Armida het bos vervolgens in een uitgestrekt  plezierpaleis. Armida zingt over de kracht van de liefde ( aria: " d'Amore aldolce impero ") en biedt voor Rinaldo's vermaak een pantomime aan over een krijger die wordt verleidt door de nimfen. Rinaldo die alle gedachten van militaire eer heeft verloren, geeft zich over aan Armida's betoveringen.

Akt. 3

Twee van Rinaldo's mederidders, Ubaldo en Carlo, zijn op een missie gestuurd om hem te redden. Wanneer ze aankomen in de betoverde tuinen van Armida, worden ze overweldigd door de schoonheid ervan, ook al weten ze dat alles een illusie is. Met behulp van een magische gouden staaf weren ze de nimfen die hen proberen te verleiden af en verstoppen ze zich vervolgens wanneer Rinaldo en Armida verschijnen. Rinaldo is nog steeds in de ban van de tovenares, maar als hij eenmaal alleen is, confronteren Ubaldo en Carlo hem. Wanneer ze hem zijn spiegelbeeld in hun schild laten zien, beseft hij met afschuw dat hij zichzelf niet langer herkent als de eervolle krijger die hij ooit was. ( trio: In quale aspetto unbelle") Nog steeds verscheurd door zijn liefde voor Armida, bidt Rinaldo om kracht en vertrekt dan met zijn vrienden. Armida doet een beroep op de krachten van de hel om haar minnaar terug te brengen, maar vindt zichzelf hulpeloos. Ze rent weg in achtervolging op de ridders.

Armida haalt ze in voor ze kunnen weg varen.Ze smeekt Rinaldo om haar niet in de steek te laten en biedt zelfs aan om met hem ten strijde te trekken. Ubaldo en Carlo houden Rinaldo in bedwang. Ze slepen hem uiteindelijk van haar weg. Armida worstelt tussen liefde en wraak (aria: " Son io ? .... fuggi ") en vernietegt het plezierpaleis en vliegt woedend weg.

Historische uitvoeringen.

De première van deze opera had plaats aan het " Theatro di San Carlo " in Napels op 11 maart 1817, bij de viering van de heropening van dit operahuis die het jaar er voor was uitgebrand. Met in de hoofdrol Isabelle Colbrand. Die opera werd zelden opgevoerd, want om omdat tegenwoordig te bezetten moet je al om te beginnen vier eerste tenoren contacteren en vooral de rol van Armida behoort ook tot de top van het Italiaanse belcanto. Het is een diva zoals Maria Callas die het werk terug in de aandacht heeft gebracht samen met Francesco Albaneze en onder leiding van de dirigent Tullio Serafin en dit na 135 jaar stilte en in de koelkast te hebben gezeten.

In de VS had er een productie plaats voor de 200ste verjaardag van Rossini's geboorte. De première had plaats te Tulsa in Oklhoma op 29 februari 1992 met Christina Wedinger en Thomas Young onder de leiding van Richard Brodshow. In Amerika was er een eerste vertoning na pas 171 jaar aan de Metropolitan  in New York en er was een reprise in 2010 met Renée Flemming als Armida en Lowrens Brownee. Als een goede Armida kennen we ook nog June Anderson, deze twee sopranen beschikken dus ook over de juiste virtuositeit om die rol op het podium te zetten. De rol van Armida is te vergelijken met die van Semiramide eveneens gecomponeerd  voor zijn Isabella Colbrand. Rossini heeft ook stukken of fragmenten van zijn Arimida gebruikt om te verwerken in zijn opera " Moise et Pharaon in 1827. In de lage landen zowel in Nederland als de Belgische operahuizen vind ik geen opvoeringen terug. Alleen in Gent vind ik een heel vroege voorstelling " Armida " op 23 september 1777 maar van de componist Williald Gluck (1714-1787). Toch is er een voorstelling in onze moderne tijd zelfs in de 21ste eeuw  aan de Opera van Vlaanderen zowel te Antwerpen als te Gent met Carmen Rameu, Enea Scala, Robert Mac Pherson, Dario Schunck, Leonard Bernod en Adam Schmith. (2017)

Discografie en Cinégrafie.

1) 1952 onder Tullio Serafin met Maria Callas, Francesco Albanese , Gianni Raimondo, Mario Filippeschi, Alessandro Zilliani, Antonio Salvarezza, Mario Frasini en Marco Stefanio op audio CD:Devina records DVN 16 (2 CD's)

2) 1993 onder Daniele Gatti met Renée Flemming, Gregory Kunde, Bruce Falwer en Donald Kaash op Audio CD Sony Classical cat: S3K58968 (2 CD's )

3) 2010 onder Riccardo Frizzo met Renée Flemming, Lawrence Brownlee, Bany Banks en John Osborn op DVD Decca 0743416 .

Tekst in opbouw.

" Armida " Renée Fleming (2010)

Aria: " d'Amor al dolce impero ...." akt.1 (2010)

" Armida " Renée Fleming (2010)

" Armida " Finale akt.3 sopraan Renée Fleming. (2010)

Rossini Festival Pesaro 2020 " Armida "

Dall'adriatic Arena . Onder leiding van Carlo Rizzi. 2020