Opera van Verdi in drie akten en vijf tonelen.

Libretto van Piave, naar Gutierrez .

Inleiding.

Voor het eerst begint Verdi met een proloog in plaats van met een ouverture. Dit is een soort flashback, de eigenlijke gebeurtenisssen in deze opera gaan 25 jaar later verder. De eerste versie van deze opera ging in première op 12 maart 1857, maar was geen succes en zou in meer dan 20 jaar niet meer worden opgevoerd. Verdi is dit werk echter altijd blijven koesteren en met de hulp van de latere librettist Arrigo Boito zou dit werk volledig herwerkt worden en in première gaan op 24 maart 1881, 24 jaar later . Deze tweede versie zou eigenlijk de definitieve worden. Het is ook deze tweede versie die hier zal beschreven worden.

Rolverdeling                   Stem        Cast 1857         Cast 1881

Simon Boccanegra doge van Genua --- bariton --------- Leone Giraldoni ------------ Victor Maurel

Maria zijn dochter " Grimaldi " -------- sopraan --------- Luigia Bendazzi ------------ Anna d'Angeri

Jacopa Fiesco edelman " Grimaldi "----- bas --------- Giuseppe Echeverria ---- Eduoard de Reszke

Paola Albiani goudsmid ------------------ bariton ------- Giacomo Vercelini -------- Federico Salvati

Gabriel Adorno Genuaans edelman ---- tenor ---------- Carlo Negrini --------- Francesco Tamango

Pietro hoveling  --------------------------- bas ------------- Andrea Bellini ----------- Giovanni Bianco 

PLaats: Genua en omgeving.

Tijd: de proloog speelt af in 1339 en de eigenlijke handelingen 25 jaar later.

Proloog.

Een plein in Genua voor de kerk van Sint- Lorenzo. 

Paolo en Pietro bereiden de benoeming voor van de doge van Genua. Simon Boccanegra, een zeerover die de Noord- Afrikaanse piraten heeft bestreden, komt hiervoor in aanmerking. Dit is eigenlijk een politiek statment voor de aristocratische tegenpartij.

Boccanegra gaat hiermee akkoord vooral omdat hij nu de positie heeft om met zijn liefde te kunnen trouwen, de dochter van de Genuaanse edelman Jacopo Fiesco. Hij echter wil dit beletten ondanks dat Simon reeds een kind bij haar heeft.

Fiesco komt op, overmand door verdriet omdat zijn dochter overleden is. Hij bezingt dit in een beroemde aria (Il lacerato spirito) hij wordt hierbij begeleid door een onzichtbaar koor op de achtergrond. Fiesco vertelt echter niet aan Boccanegra dat zijn dochter overleden is en wil zich met Boccanegra verzoenen op voorwaarde dat die hem zijn kleindochter laat opvoeden. Maar het kind is al op onverklaarbare wijze spoorloos. Als Boccanegra zijn geliefde gaat opzoeken ontdekt hij dat ze is overleden. Men hoort zijn vertwijfelde kreet. Als hij terug buiten komt begroet het volk hem als de nieuwe doge tot grote woede van Fiesco.

Akt 1

1° Toneel: tuin aan het paleis der Grimaldi's buiten Genua. 

De doge heeft veel van zijn politieke tegenstanders verbannen en hun bezittingen geconfisceerd. In het kasteel van de Grimaldi's smeedt Fiesco, die een andere identiteit heeft aangenomen onder de naam van Andrea Grimaldi, een complot om het bewind van de doge omver te werpen. In hun onwetendheid hebben de Grimaldi's de dochter van Boccanegra geadopteerd nadat ze als een wees in het klooster was terecht gekomen. Zij hebben haar Amelia genoemd, omdat ze hoopten dat zij erfgenaam kon worden van de familiebezittingen, daar hun zonen verbannen zijn. Amelia wacht op haar geliefde Gabriele Adorno , aria: ( Come in questoro bruna) . Als hij verschijnt, waarschuwt ze hem voor een politieke samenzwering. Ze zingen hier het duet : ( Vierri a minor la cerula gevolgd door een stretta Si, si dell'ara il giubilo) . De komst van de doge wordt aangekondigd. Amelia vreest dat ze gedwongen gaat worden om met Paolo te trouwen en dringt er bij Adorno op aan om bij haar vader om haar hand te vragen. Deze stemt toe en onthult dat Amelia eigenlijk maar een arme vondeling is. Dit maakt niets uit bij Adorno en beide mannen sluiten hier vriendschap in het duet: ( Vieni a me, ti benico.) . Dan verschijnt Boccanegra. Hij vergeeft Amelia's verbannen broeders. Desondanks weigert ze om met Paolo te trouwen en vertelt over haar adoptie en toont een medaillon waarin de afbeelding staat van haar moeder. Simon Boccanegra herkent hier zijn vroegere geliefde en realiseert zich dat Amelia zijn lang verloren dochter is. Het duet: ( Figlia, a tol nome io palpito ) . Zij besluiten dit nog geheim te houden. Als Paolo hoort dat zijn voorgenomen huwelijk niet kan doorgaan wordt hij woedend en onyvoerd hij Amelia.

2° Toneel: de senaat.

De doge probeert de senaat te overhalen geen oorlog te voeren. Ze duiden Adorno aan als moordenaar van Lorenzino, die geprobeerd heeft Amelia te ontvoeren in opdracht van een vooraanstaand edelman. Adorno bekent , maar wil doen uitschijnen dat Boccanegra zelf de verantwoordelijke is en gaat hem te lijf met een dolk. Amelia weet dit te verhinderen aria: ( Nell'ora soave) Boccanegro grijpt tijdig in en laat Adorno arresteren aria: ( Plebe ! patrizi popolo ) Hij vermoedt echter dat Paolo de verantwoordelijke is en vervloekt hem.

Akt 2

Paolo bespreekt zijn plan om Boccanegra te vermoorden met Fiesco, maar deze weigert om mee te werken. Paolo vertelt dan aan Adorno dat Amelia de minnares van de doge is, hopend dat Arondo in een bui van woede Boccanegra zou vermoorden. Adorno zit nu vol van tegenstrijdige gevoelens en als Amelia verschijnt, barst Adorno in woede en jaloezie uit. aria : ( Sento avvampar nell'anima ) . Adorna beschuldigt haar nu van ontrouw. Zij zegt dat ze alleen van hem houdt, maar verzwijgt dat Boccanegra haar vader is, vooral omdat Adorno's familie door de doge is vermoord. Adorno verstopt zich als Boccanegra binnen komt. Amelia bezweert nu dat ze voor Adorno zou willen sterven. Daarop wil Boccanegra Adorno genade schenken. Hij drinkt nu een glas wijn waarin een slaapmiddel is gedaan en valt in slaap. Als Adorno hem vervolgens probeert te vermoorden houdt Amelia hem tegen. Boccanegra ontwaakt en onthult het geheim dat Amelia eigenlijk zijn dochter is. Adorno smeekt nu om vergeving in de aria: Perdon, Amelia...Indomito ) en belooft aan de zijde van Boccanegra te zullen strijden.

Akt 3

Boccangega heeft zijn tegenstanders overwonnen. Paolo is ter dood veroordeeld omdat hij de leiding had in de opstand tegen de doge. Fiesco is uit de gevangenis vrij gelaten. Paolo vertelt Fiesco dat hij er in geslaagd is Boccanegra te vergiftigen. Fiesco confronteert Boccanegra , die stervende is met de waarheid. Deze herkent immers zijn oude vijand, maar is gelukkig dat Amelia zijn kleindochter is. Fiesco voelt berouw en vertelt Boccanegra over het gif. Adorno en Amelia net getrouwd, vinden haar vader en grootvader die zich met elkaar verzoend hebben . Boccanegra vraagt Adorno hem op te volgen en nadat de doge gestorven is roept Fiesco hem uit als nieuwe doge.

Historisch overzicht.

Door de triomf van Verdi's drieluik in de jaren 1851-1863 had Verdi in Italië geen opera's meer in première gebracht. De opdracht kwam van het Theatro Fenice te Venetië in 1856. Verdi koos daarvoor de geschiedenis van Simon Boccanegra. Hij ontwierp het scenario en Piave schreef het libretto. De compositie werd tegen het einde van 1856 voltooid en kon in première gaan op 12 maart 1857 in Venetië. Het werd een totale mislukking en het werk ging voor 24 jaar in de koelkast. Dit werk lag Verdi echter nauw aan het hart en toen hij de getalenteerde dichter-componist Arrigo Boito leerde kennen heeft Verdi hem kunnen overtuigen de oude versie van Simon Boccanegra eens grondig onder handen te nemen. Nog voor zijn grote werken Otello en Falstaff was Simon Boccanegra  volledig herwerkt. Zowel kwa muziek en tekst werd het beter. Arai's werden beperkt en de recitatieven werden uitgebreid waardoor een beter verband ontstond tussen de onderlinge handelingen. Het werk had een nieuw leven  en een definitieve vorm gekregen. Onze bespreking gaat dus ook uit van de tweede versie die sedertdien repertoir heeft gehouden en nu nog regelmatig wordt opgevoerd. Deze nieuwe versie ging dan in première op 24 maart 1881 aan de Scala van Milaan. De  hernieuwde cast bestond uit vedetten die nu nog altijd in de operawereld tot de verbeelding spreken. De titelrol van Simon werd vertolkt door Victor Maurel, Edouard de Reszke als Fiesco, Francesco Tamangno als Adorno en Anna d'Angeri als Amelia. Na vele jaren van verwaarlozing was Simon Boccanegra een nieuw leven begonnen die zal verder gaan tot heden  in de 21° eeuw.

Historische uitvoeringen en opnames.

Deze opera is maar populair geworden na 1881 en vooral na 1890. De herontdekking kwam maar traag op gang. De eerste internationale opvoeringen laten nog op zich wachten. Amerika voor het eerst in 1932 aan de Metropolitan onder Serafin met Lauwrence Tibett, Ezio Pinza, Giovanni Martinelli en Maria Müller. Aan de opera van Berlijn was het Franz Werfel die het ijs brak, maar we weten allen dat in die tijd Italiaanse opera's in Duitsland in het Duits gezongen werden en dit vind ik een verkrachting van het toneelgebeuren. Een definitieve herleving  kwam in het Verdi-jaar 1951 in Rome onder Francesco Molinari-Pradelli met in de hoofdrol Paolo Silveri in die tijd de Verdi-bariton bij uitstek. Met deze bezetting bestaat zelfs een complete opname op LP door Cetra ( zie discografie).

In Nederland vind ik geen sporen van een of andere uitvoering . In België is de eerste uitvoering in 1963 onder Németh met Géri Brunin als Amelia, Lucien Cattin als Simon, Jan Tamaru als Paolo, Guus Hoekman als Fiesco en Pierre Lanni als Adorno er zouden drie vertoningen zijn. De eerstvolgende herneming kwam er in 1966 onder Jef Nachtergeale met Jaqueline Van Quaille, terug met Lucien Cattin, Richard Pluma, Tadeus Wierzbicki en Pierre Lanni. Deze voorsteling met bijna dezelfde bezetting zou hernomen worden in 1977 maar dan met de Franse diva Françoise Garner goed voor alles samen 9 voorstellingen.

Historische opnames.

Aan opnames is er wel geen tekort er zijn er 81 geregistreerd we gaan ze nattuurlijk niet alle bespreken. Enkel diegene die ik als historisch en bijzonder beschouw.

1) De allereerste opname dateert van 1935 onder Ettore Panizzo aan de Metropolitan  met Lawren Tibett, Ezio Pinza, Elisabeth Rethberg, Giovanni Martinelli en met Alfredo Gandolfi. Origineel op 78 toeren. ook op LP " The golden Age of Opera EJS177 ( 2LP's)

2) Een tweede belangrijke  was in 1951 onder Francesco Molinarie-Pradelli met, het orkest Rai Roma met Paolo Silveri, Mario Petri, Antoinetta Stella, Carlo Bergonzi en Walter Monachesi. Opname door Cetra LAR1231( 3LP's) en ook op compact disc Fonit Cetra (2CD's) . Paolo Selveri was de belangrijkste Verdibariton van zijn generatie.

3) Nog een merkwaardige opname uit 1966 met de Nederlandse sterbariton Jan Derksen in de rol van Paolo Albiani . Alles stond onder de leiding van Fulvio Vernizzi met in de hoofdrol Peter Glossop, Ugo Trama, Orianna Santunione, Angelo Mori en Jan Derksen de grootste Nederlandse bariton van zijn tijd, op compact disc " Jan Derksen zingt Verdi Simon Boccanegra compleet + Don Carlos + Otello + Falstaff allen hoogtepunten 4CD's uitgave in 2004.

4) Een vierde de eerste op DVD in 1995 onder Michelangelo Velni aan de opera Colon ( Buenos Aires) met José van Dam als Simon Boccanegra, Ferrucio Furlanetto, Karita Mattila, Lando Bartolini en Luis Gaeto Premier Opera DVD 5257( 2005) .