Wolfgang Amadeus Mozart - " Bastien und Bastienne " als kinderopera door de Wiener Sängerknaben

Duits zangspel van Wolfgang Amadeus Mozart in één bedrijf met mini ouverture.

Libretto van Andreas Schachter, naar een werk van Favart " Les amours de Bastien et Bastienne ".

Inleiding. 

Men is wel zeker dat dit werk van Mozart door hem is geschreven op 20 jarige leeftijd, maar men vermoedt dat dit niet zijn eerste werk is. Het zou wel het eerste opgevoerde zangspel van Mozart zijn dat is opgevoerd in de zomer van 1768 in een privé openluchttheater van Dr. Anton Mesmer die de opdrachtgever was.

Men vermoedt dat zijn eerste volwaardige opera " La Finta Semplice " zou zijn dus van vroeger datum en voorzien was om in Wenen opgevoerd te worden, maar alles liep mis en men voerde het werk af, waardoor Dr. Anton Mesmer de opdracht gaf bij hem thuis in zijn privé openlucht theater een Duits " sing spiel " op te voeren  " Bastien und Bastienne " in 1768. Het vermoedelijke oudere werk zou een jaar later in 1769 wel opgevoerd worden maar in Salzburg zijn geboortestad. 

Rolverdeling.                               Stem. 

Bastien  -------------------------------------------------------- tenor

Bastienne --------------------------------------------------- sopraan 

Colas, de tovenaar ----------------------------------------------bas 

Eénakter.

Na een miniatuur ouverture, die verassend begint met dezelfde noten als Beethovens " Eroica symfonie " begint de opera met de klacht van Bastienne dat haar geliefde Bastien haar heeft verlaten. Toevallig komt de goede tovenaar Colas voorbij aan wie ze haar probleem vertelt. Hij weet er wel raad mee. Ze moet wispelturig schijnen en net doen of zij hem ontrouw is. Bastienne belooft zich aan zijn raadgevingen te zullen houden. Zij verstopt zich als Bastien aankomt. Het is nu zijn beurt om Colas onder de arm te nemen om haar terug te winnen. Colas moet daarvoor eerst zijn toverboek raadplegen, en zingt hier zijn imposante ( aria: "  Diggi, daggi, scherry, murry,..... ) Colas' raad is hier te blijven staan en zich niet te verroeren en vooral niet om te kijken. Bastienne komt nu te voorschijn en veinst eert onverschilligheid - hun kibbelarijen nemen twee aria's  een duet en de nodige parlando in beslag, maar tenslotte verzoenen ze zich. Colas komt er bij en hij wordt door beiden hartelijk bedankt.

Historische achtergrond en uitvoeringen.

Over de uitvoering aan het privé openluchttheater van Dr. Anton Masmer in 1768 is men echter niet zeker. Men vermoedt dit maar sluitende bewijzen vindt men niet echt. Het zou een veronderstelde syntheze zijn uit een niet geverifieerd verslag. Maar men weet zeker dat het nadien niet meer is opgevoerd. Men is zelfs niet zeker of het wel nog tijdens Mozarts leven is opgevoerd.

Nota's tonen aan dat het waarschijnlijk in 1890 opnieuw tot leven is gewekt. Het zou dus goed kunnen dat de première pas op 2 oktober 1890 in het " Architecten house " in Berlijn voor de eerste de keer zou zijn.

Zéér merkwaardig is  dat de ouverture van Mozart het zelfde openingsthema heeft als de 3 de Symfonie van Beethovens " Eroica ". Het is zeer twijfelachtig dat het Beethoven bekend was met dit toen nog niet gepubliceerde stuk. Beide componisten waren al meer 7 deccenia overleden. Een waarschijnlijk hebben beide componisten het thema hebben overgenomen uit een andere onbekende bron. Mozart had op jonge leeftijd al een uitstekende vocale schrijfvaardigheid en talent die in zijn latere werken tot volle bloei zouden komen. Dus " Bastien und Bastienne " is mogelijks een van Mozarts jongste jeugdwerken.

In Gent vind ik twee gasterende uitvoeringen door de " Wiener Sängerknaben " de eerste op 12 oktober 1948 in de grote schouwburg, en een tweede in oktober 1955 in de Nederlandse schouwburg opnieuw met de " Wienner Sängerknaben " en nog eens maar nu door de Gentse kameropera in een galavoorstelling op 9 januari 1975. Drie jaar later in 1978 zou ik dit ook eens beleven op een concerttoernee van de " Wiener Sängerknaben " door Vlaanderen zij hebben dan twee concerten gegeven één te Merelbeke op 12 april in de kerk van " Onze Lievenvrouw van de Rozenkrans. En ook op 1 april 1978 in " Klankstudio Steurbout " te Sint.-Amandsbeg. In concertvorm " Bastien und Bastienne " van Mozart en fragmenten van " Her und Madame Denis " van Jacques Offenbach. 

Discografie en Cinégrafie. 

Er zijn nu 19 geregistreerde opnames van dit werk.

1) 1940 onder Gustav Cloëz met Paul Derenne, Martha Angelica en Andre Monde met het orkest van " Conservatoire de Paris ". op black disc. 6 x 78s cat: FA801-806.

2) 1965 onder Helmut Koch met het " Kamerorkest van Berlin " met Peter Schreier, Adele Stolte en Theo Adam: op black disc: LP. DGG2548250 (1 Lp) en op CD Berlin Classics cat: 0091292BC

3) 2006 op DVD onder Elisabeth Fuchs met de Jung Philharmonie Salzburg op DVD DGG cat: 000440073 42442.