" Die Walküre " Brünhilde Birgit Nilson en Rita Gorr als Fricka opname van 1961.

 Opera van Richard Wagner in drie akten.

Libretto door Wagner maakt deel uit van de tetralogie " Der Ring des Nibelungen " de eerste avond.

Inleiding. 

Sinds " Das Rheingold " heeft Wotan niet alleen negen Walküren verwekt, maar ook de tweeling Siegmund en Sieglinde. De tweeling wordt al jong van elkaar gscheiden, want toen Siegmund met zijn vader op een dag terug kwam van de jacht, hadden rovers zijn moeder vermoord en zijn tweelingszus ontvoerd.

Sieglinde werd uitgehuwelijkt aan Hunding, een lid van de roversbende . Op het huwelijksfeest verschijnd er een vreemdeling Wolfe die eigenlijk Wotan is die het zwaard " Notung " in de stam van een es stootte. Tot nu toe is het nog niemand gelukt er het zwaard uit te trekken. Ondertussen is Siegmund het spoor van zijn vader kwijt, en hij zelf wordt voortdurend achtervolgd door rampspoed.

Deze opera was ook reeds vroeg af in 1854. Wagner wou hem ook zoals " Das Rheingold " maar eerst in première brengen als zijn  "Ring " volledig af was, maar kon dit ook terug niet meer uitstellen en deze opera zou een jaar  later in première gaan op 16 juli 1870 ook in München aan het Nationaal Theater, deze opera duurt 4 uur en speelt op de eerste avond van de " Ring cyclus ".

Rolverdeling.                Stem.        Cast 1870.      Cast 1876.

De mensen.

Siegmond ----- tenor ------------------Heirich Vogl (1845-1900) ------- Albert Niemann (1831-1917)

Sieglinde ----- sopraan----------------- Therese Vogl(1845-1921) ---Josephine Schefsky (1843-1912)

Hunding -------bas ----------------Kaspar Bausewein (1838-1903) -------------------------Josef Niering

Goden.

Wotan ------- bas-bariton -----August Kinderman(1817-1891) ----------------Franz Betz (1835-1900)

Fricka --------mezzo-sopraan ----------------Anna Kaufmann -----------Fredericka Grün (1836-1917)

De Walküren.

Brünhilde---- sopraan ---------------Sophie Stehle(1838-1921) ---------Amelie Materna (1844-1918)

Gerhilde ---- sopraan ------------ Karoline Lenoff ---------------------------Marie Haupt ( 1849-1928)

Ortlinde ---- sopraan ----------------Henriette Müller -------------------Marie Lehmann(zus van Lilli)

Waltraute--- mezzo-sopraan-------Hemauer ----------------------------------Louise Jaïde (1828-1894)

Schwerleite-- contralto ----Emma Seehofer ( ?? - 1912) --Johanna Jachmann Wagner (1828-1894)

Helmwige --- mezzo-sopraan ---- Anna Possart Deinet(1843-1919)------Lilli Lehmann (1848-1929)

Siegrune ---- mezzo-sopraan ----- Anna Eichheim -------------------------------------Antonie Amann

Grimgerde-- mezzo-sopraan ------- Wilhelmine Ritter -----------------Hedwig Reicher-Kindermann

Ro§wei§e --- mezzo-sopraan --------Juliane Tyroler ----------------------------------- Marie Lammert                      

Akt 1.

Opgejaagd door tegenstanders en een hevige storm betreedt een uitgeputte Siegmund het huis van een zekere Hunding. Siegmund noemt zichzelf Wehwalt en wordt liefdevol opgevangen door Sieglinde, de vrouw des huizes. De twee voelen onmiddellijk dat er tussen hen een band bestaat. Als Hunding van de jacht thuis komt herkent hij na verloop van tijd dat hij Siegmund die dag met zijn clan heeft opgejaagd. Niettemin biedt hij Siegmund onderdak voor één nacht. De volgende dag, zo kondigt Hunding aan, zal hij met Siegmund duelleren. Sieglinde , die Hunding een slaapdrank heeft gegeven, vertelt Siegmund over het zwaard. Siegmund herinnert zich dat zijn vader hem gezegt heeft  ' voor als het nood deet, hij hem  een zwaard beloofd had ' en hij is er van overtuigd dat dit het zwaard wel eens zou kunnen zijn.

Siegmund en Sieglunde beseffen nu dat ze broer en zus zijn . Siemund zingt daar op zijn beroemde aria ( " Wi nterstürme wichen dem Wonnemond "). Sieglinde wijst hem het zwaard " Nothung " aan en Siegmund trekt het uit de boomstam. De tweeling vluchten nu samen weg in de lentenacht. 

Akt 2.

Fricka, Wotans echtgenote, heeft lange tijd zijn vreemdgaan geduld in de hoop zo haar huwelijk te redden. Nu is de maat echter vol; de incestueuze relatie tussen Siegmund en Sieglinde is flagrant in strijd met haar normen en waarden. Zij eist dat Wotan niet Siegmund, maar Hunding ter zijde zal staan in het aanstaande duel tussen die twee. Wotan besluit eindelijk toe te geven en beklaagt zich over zijn lot.

Verslagen als hij is, wil hij nog maar één ding: het einde. Brünhilde een van zijn dochters en een van de negen Walküren, krijgt de ondankbare taak om Wotans beslissing uit te voeren. Als ze echter geconfronteerd wordt met Siegmunds oprechte liefde voor Sieglinde kiest zij voor de liefde en beschermt ze Siegmund. Dan verschijnt Wotan ten tonele en verbrijzelt het zwaard " Nothung " , zodat Siegmund weerloos is. Hunding verslaat Siegmund die sterft en Brünhilde vlucht samen met Sieglinde en de brokstukken van het zwaard. 

Akt 3.

De Walküren zijn bezig de gesneuvelden naar het Walhalla te  brengen. Brünhilde arriveert als laatste met Sieglinde. Zij vertelt waarom ze Sieglinde heeft gered en ze vraagt haar zusters hen te beschermen tegen de woede van hun vader. De zusters deinzen hiervoor terug. Brünhilde geeft de brokstukken van het zwaard aan Sieglinde en zegt haar te vluchten. 

Sieglinde is zwanger, als haar voorbestemde zoon Siegfried geboren is zal deze het  zwaard terug aan elkaar smeden. Brünhilde ziet haar vader onder de ogen. de wraakzuchtige Wotan verbant haar uit het Walhalla, ontneemt haar de godelijke krachten en zal haar laten verzinken in een diepe slaap. Ze zal toebehoren aan de eerste de beste sterveling die haar zal laten ontwaken. Uiteindelijk op Brünhildes verzoek (aria " Furchtlos freister Held), omgeeft Wotan de rots waar ze ligt met een vlammenzee waar alleen een onbevreesde held doorheen zal dringen. 

Historische uitvoeringen en opvoeringen in de lage landen.

De data voor de volledige opvoeringen van de Nibelungencyclus gelden natuurlijk ook voor de " Walküre " . Eveneens zoals bij " Das Rheingold hebben we een vroegere première op 26 januari 1870 ook met Sophie Stehle, Therese Vogl, Heinrich Vogl, August Kindermann en Bausewein. In Bayreuth in 1876 met Materna en Schefsky, Grün, Niemann, Betz en Niering.

Een eerste opvoering in Nederland was door de Wagnervereneging waar op 23 november 1894 aan de Duitse opera te Rotterdam; waar Wittich, Ternina, Staudigl, Perron en Decarli de hoofdrollen vertolkten. Deze vereniging heeft dit in de loop van haar bestaan 11 keer opgevoerd. Als merkwaardige Brünhildes kregen we Rosa Sucher, Ellen Gulbranson, Leffler Burckhardt, Edyth Walker, Plaschke van der Osten, Larsen-Todsen en Marte Fuchs. In 1935 was de laatste voorstelling voor de tweede wereldoorlog in Nederland in Den Haag met Lotte Lehmann, Laurits Melchior, Backelmann en Emanuel List. Vele zangeressen hadden zowel Sieglinde als Brünhilde op hun repertoire. De grootste Brünhilde die als grootste allertijden wordt beschauwd is wel Kirsten Flagstad tussen 1935 en 1950. Siegmund is door alle Wagnertenoren gezongen en Wotan door alle Basbaritons. 

Een eerste opvoering in Parijs in 1892 met Lucienne Breval, Atwerpse bariton Ernest van Dyck, Jean François Delmas, Plaçon in de rol van Hunding. Men weet dat niet zeker omdat Plaçcon geprogrammeerd stond maar waarschijnlijk vervangen werd door Gresse senior. Paul Franz was de grootste Franse Siegmund, en Marcel Journet de grootste Franse Wotan. na Bréval waren Felia Litevine, Marcelle Demougeot en Germaine Lubin, de grootste Franse Brünhildes.

Tegenover " das Rheingold " vinden we te Gent wel belangrijk meer vertolkingen van " Die Walküre " voor het eerst op 23 maart 1890 in het Duits met Rorthgem als Sieglinde, Louise Jaïde als Brünhilde, Flor als Fricka, Labatt als Siegmund , Frauscher als Wotan en de bas Kasper Baumann als Hunding. Een eerste Franse versie reeds op 4 december 1903 met Jeanne Valduriez, Lassara als Brünhilde, Dell'Vino als Fricka en Fontecx als Siegmund, Seguin als Wotran de bas, Josph Grommen als Hunding.

Deze opera heeft steeds repertoire gehouden in 1923 met Beatrice Andriani als Brünhilde en Eric Audoin als Siegmund, Lucien van Obberg als Wotan. In 1954 was er zelfs een Nederlandse uitvoering met Marie Louise Hendrickx als Sieglinde met Mina Bolotine als Brünhilde, Yola De Gruyter als Fricka en Jan Verbeeck als Siegmund. In 1958 onder regie van Locufier terug in het Duits met Irma De Keukelaire als Sieglinde, Mina Boltine als Brünhilde, de tenor Marcel Verkammen als Siegmund, de bas Felix Gibaud als Hunding. Alle latere voorstellingen vanaf 1963 - 1972 - 1977 - 1980 waren in het Duits, met Marijke van Der Lugt, Louise Hendrix, Jo Nell, Astrid Schimmer als Brünhildes. Jan Verbeeck, Frederick Vassar en Leif Roar als Wotan, de bassen Tadeuz Wierzbicki, Thissen en Roger Heynen als Hunding. Een totaal van 47 voorstellingen waavan 20 in het Frans, 8 in het Nederlands en 19 in het Duits. 

Historische opnames en cinégrafie.

Ik heb een dertigtal volledige opnames kunnen terug vinden waarvan ik terug enkele ga aanhalen de twee oudste opnames van 1940 en 1941 haal ik aan omdat daar echt een viertal Wagner specialisten kunnen bewonderd worden uit de eerste helft van de 20 ste eeuw, namelijk. Lauritz Melchior, Kirsten Flagstad, Alexander Kipnis, Astrid Varnay. 

1) 1940 Met Lauritz Melchior, Marjorie Lawrance, Julius Heuhn, Kirsten Flagstad, Emanuel List, Karin Branzell.  Onder de leiding van Erich Leinsdorf met het Metropolitan orkest. Terug reeds op CD beschikbaar  Sony Classical cat: 88765-42717-2 liveopname Mono.

2) 1940 Met Lauritz Melchior, Astrid Varnay, Friederich Schorr, Helen Traubel, Alexander Kipnis en Kerstin Thorborg. Terug het Metropolitan orkest onder Erich Leinsdorf terug beschikbaar op CD: Naxos Cat: 8.110058-60 ook een live opname in Mono.

3) Een Merkwaardige opname van 1961 met Jon Vickers, Gré Brouwenstijn, George London, Birgit Nilson, David Ward en onze eigen beroemde Ritta Gorr. Met het Londen Symphony Orchestra terug onder Leinsdorf. Ook beschikbaar op CD.Decca Cat: 430 391-2 .

4) Een opname onder de leiding van Bernard Haitink met het Synfonieorkest des Bayerischen Rundfunks met Reiner Goldberg, Cheryl Studer, James Morris, Eva Marton, Matti Salminen en Waltraud Meier. Op CD EMI Cat: CDS 7 495342 Sterio Studio opname.

5) Een op DVD van 2011 onder James Levine aan de Metropolitan met Jonas Kaufmann, Eva -Marie Westbroek, Hans-Peter König, Bryn Terfel, Deborah Voigt, Stephanie Bluthe, Kelly Cae Hoyan, Milly Fillmore, Majorie Elinor Dix, Mary Phillips, Wendy Brun Harmer, Eve Gigliotti, Mary An n McCormick en Lindsay Ammann. op DVD Deutsche Grammophon.00440 073 4848.